Idąc dalej ku krańcowi Krakowskiego Przedmieścia po lewej stronie, na rozstaju kilku ulic widzimy pomnik Mikołaja Kopernika wystawiony z inicjatywy Stanisława Staszica w 1830 r. wg proj. Bertela Thorvaldsena. Cokół pomnika zaprojektowali Adam Idźkowski i Antonio Corazzi. Pomnik pierwotnie przeznaczony był dla Torunia, ale gdy miasto to w 1815 r. znalazło się poza granicami Królestwa Polskiego, ulokowano go w Warszawie. Podczas okupacji w 1944 r. hitlerowcy zdemontowali pomnik i przekazali na złom. W październiku 1944 r. mocno uszkodzony pomnik odnaleziono na Dolnym Śląsku. Początkowo w 1945 r. ustawiono na cokole jego fragmenty, ale po dokonaniu uzupełnień wrócił na swoje miejsce po czterech latach.
Za pomnikiem, na krańcu Krakowskiego Przedmieścia, znajduje się gmach Towarzystwa Przyjaciół Nauk, zwany pałacem Staszica. Wzniesiony w latach 1820-23 wg proj. Antonia Corazzie-go z fundacji Stanisława Staszica. Towarzystwo Przyjaciół Nauk, dla którego został zbudowany, powołane zostało w 1800 r. dla ochrony dóbr kultury, podtrzymywania tradycji narodowej oraz dla rozwoju nauki, oświaty i kultury w okresie niewoli. Obecnie jest siedzibą Polskiej Akademii Nauk.
Dalszy odcinek Traktu Królewskiego to nieco węższa od Krakowskiego Przedmieścia ul. Nowy Świat. Jej nazwa pojawiła się w XVII w. i związana jest z ówczesnym osadnictwem wzdłuż drogi prowadzącej do Jazdowa i Czerska. Zabudowa Nowego Światu powstała głównie w XIX w. Przeważają kamienice i pałace na ogół dwupiętrowe. Obecnie w części parterowej budynków znajdują się sklepy i punkty usługowe.
Kamienica przy ul. Chmielnej 30 w Warszawie
Po zach. stronie ulicy pod nr. 67/69 znajduje się neorenesansowy pałac Zamoyskich zbudowany w XVIII w. dla Branickich, przebudowany w końcu tegoż wieku wgjproj. Szymona Bogumiła Zuga, w XIX w. własność Sapiehów, Świdzińskich, Zamoyskich (wtedy przebudowa pod kierunkiem Henryka Marconiego), ob. stanowi placówkę Uniwersytetu Warszawskiego. W tympanonie umieszczonym w fasadzie budynku – grupa rzeźb Pawła Malińskiego przedstawiająca postacie mitologiczne Minerwę, Cererę, Merkurego i Jazona jako symbole mądrości, rolnictwa, handlu i bogactwa. W pałacu mieszkał i zmarł w 1826 r. Stanisław Staszic. Stąd w 1863 r. dokonano nieudanego zamachu na carskiego namiestnika Teodora Berga. Tu we wrześniu 1939 r. ulokowane było Dowództwo Obrony Warszawy.
Wśród zabudowy Nowego Światu po przekroczeniu skrzyżowania z ul. Świętokrzyską wyróżniają się architektonicznie budowle pod nr. 64 (kamienica Zrazowskich – klasycystyczna, z wydłużonym portykiem, wzniesiona w latach 1820-30), nr. 51 (Jabłonowskich, rokokowa, zbudowana w XVIII w.), nr. 49 (klasycystyczna kamienica Bentkowskiego – dzieło Hilarego Szpilowskiego z lat 1819-22), nr. 35 (kamienica Burgera ozdobiona sześciokolumnowym portykiem doryckim – dzieło Fryderyka Alberta Lessla z 1819 r.) i nr. 19 (pałac Kossakowskich, zbudowany w XVIII w., przebudowany w XIX w. wg proj. Henryka Marconiego), nr. 18/20 (pałac Branickich – jedyna na tej ulicy rezydencja z dziedzińcem, budowla klasycystyczna powstała w poł. XIX w. wg proj. Henryka Marconiego, w latach międzywojennych mieściła się tu Ambasada Wielkiej Brytanii).