Miasto na prawym brzegu Wisły, na płd. skraju Wysoczyzny Płońskiej, ok. 3600 mieszk., siedziba urzędu gminy. W okolicach liczne plantacje drzew i krzewów owocowych, a także uprawy cebuli i ogórków.

Ślady osadnictwa z epoki neolitu (4000-1700 lat p.n.e.). Wzmiankowany jako Zacrocyn w 1065 r. Wczesnośredniowieczny gród obronny, następnie oddzielona od niego fosą osada targowa na podgrodziu założone były przy przeprawie przez Wisłę poniżej ujścia Narwi. Wzmiankowany w 1065 r. Od XII w. siedziba kasztelanii i ważny dla Mazowsza ośrodek handlu, zwłaszcza zbożem, drewnem, skórami oraz miodem, a później także piwem i solą. Lokacja miasta zapewne przed 1373 r. (wg niektórych źródeł w 1422 r.). W latach 1374-1795 stolica ziemi zakroczymskiej. W tym okresie na wsch. od rynku zbudowana była rezydencja książąt mazowieckich (zachowane murowane piwnice). W XIV-XVI w. ośrodek kształtowania się prawodawstwa na Mazowszu i miejsce odbywania sądów grodzkich i ziemskich. Miejsce kilkudziesięciu zjazdów dostojników mazowieckich, lokalnych sejmików, a po 1526 r. sejmów ustawodawczych. W 1526 r. włączenie miasta wraz z całą ziemią zakroczymską do Korony. Stopniowy upadek od 2 poł. XVII w. spowodowany zniszczeniami w czasie walk ze Szwedami w 1656 r., rekwizycjami związanymi z prawie dwuletnim pobytem wojsk szwedzkich w pobliskim Modlinie oraz rozwojem konkurencyjnego ośrodka miejskiego w Warszawie. Od 1795 r. w zaborze pruskim. W latach 1807-15 Księstwo Warszawskie. Wtedy przez miasto przechodziły kilkakrotnie sprzymierzone wojska polskie i francuskie. W 1813 r. Zakroczym został zajęty przez oblegające Modlin wojska rosyjskie. Następnie do 1918 r. w Królestwie Polskim. Po 1835 r. ożywienie związane z budową twierdzy modlińskiej. We wrześniu 1831 r. miejsce 5 posiedzeń i obrad rządu oraz sejmu powstańczego. Tu ustanowiono odznaczenie powstańcze „Gwiazdę Wytrwałości”.

„Gwiazda Wytrwałości”, zwana też „Gwiazdą Zakroczymską”, miała być nadawana niestrudzonym uczestnikom wojny polsko-rosyjskiej 1831 r. Miała formę pięcioramiennej gwiazdy z datą 1831, herbami Polski i Litwy i napisem „Usque ad finem” (aż do końca). Miała być jedynym odznaczeniem honorowym za udział w tej wojnie, mającym rangę orderu. Jednak dopiero po prawie 50 latach nadano je pierwszym osobom. W 1880 r. zarząd Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu (Szwajcaria) wybił ten medal i wręczył go 5 weteranom powstania. W 1981 r. po 150 latach od ustanowienia odznaczenia w Warszawie powołana została kapituła orderu Żelaznej Gwiazdy Wytrwałości, która podtrzymując tradycje odznaczenia wyróżnia osoby szczególnie zasłużone w walce o niepodległość Polski. Dotychczas uhonorowano nimi m.in.: Romualda Traugutta, Józefa Piłsudskiego, generałów AK, księdza Ignacego Skorupkę, rtm. Witolda Pileckiego, powstańców warszawskich.