Uniszki Zawadzkie

Parking usytuowany na grzbiecie pasma wzgórz, w sąsiedztwie wsi Uniszki Zawadzkie.

Wzdłuż wzgórz przebiegała główna linia polskiej obrony we wrześniu 1939 r. obsadzona na tym odcinku przez żołnierzy z 20 Dywizji Piechoty ze składu armii „Modlin”. W pobliżu parkingu monumentalny pomnik żołnierza – poświęcony obrońcom tzw. pozycji mławskiej 1-4 września 1939 r„ wykonany wg proj. K. Zielińskiego w 1985 r. W pobliżu pozostałości bunkra polskiego z 1939 r. Na nim tablice wymieniające oddziały polskie biorące udział w bitwie, cmentarze, na których pochowani są polegli w walce polscy żołnierze. Z tyłu bunkra utworzono mauzoleum, na którym umieszczono krzyż VM oraz wykaz nazwisk poległych z bitwie pod Mławą. Bunkier w pobliżu Uniszek Zawadzkich był jednym z 45 bunkrów betonowych połączonych rowami strzeleckimi, stanowiących tzw. pozycję mławską.

26 sierpnia 1939 o godzinie 6.00 rano na pograniczu mławskim (slup graniczny nr 004 koło wsi Bronisław) został zabity żołnierz 20 DP kpr. Ignacy Feliks Grabowski, a ciężko ranny w brzuch strażnik graniczny Wojciech Wiśniewski zmarł w kilka godzin później. Właściwe walki zaczęły się 1 września 1939 r. o godz. 4 rano, kiedy to mjr Bronisław Schlichtinger, dowódca 1 batalionu 80 pp. ze składu 20 DP okopanej na przedpolach Mławy, rozkazał otworzyć ogień do oddziału Niemców, którzy przekroczyli granicę. Atakował I korpus z III armii gen. von Kiichlera złożony z trzech dywizji piechoty, w tym Dywizji Pancernej „Kempf”. Linii fortyfikacji mławsko-rzęgnowskich złożonych z 45 bunkrów typu polowego broniła wzmocniona 20 DP płk. dypl. Wilhelma Liszki-Lawicza z armii „Modlin”. Siły główne dywizji pod dowództwem płk. dypl. F. Dudzińskiego (78 i 80 pp.) obsadzały pozycję mławską szerokości 15 km, a połowę słabszy wydzielony oddział ppłk. dypl. K. Zaborowskiego (79 pp.) zajmował pozycję rzęgnowską – 10 km szerokości. Pomiędzy tymi pozycjami znajdował się sześciokilometrowy „martwy” (nie ufortyfikowany) odcinek bagno Niemyje – łatwy do przejścia na skutek panującej wówczas suszy. Pierwszy dzień wojny na odcinku obrony 20 DP zakończył się jej sukcesem. Odparła ona wszystkie ataki nieprzyjaciela, zadając mu duże straty w ludziach i sprzęcie (m.in. zniszczono 21 czołgów) przy niewielkich stratach własnych. Niemcy skierowali do walki pod Mławą większość swoich sił, odsłaniając przy tym swoje wschodnie skrzydło. Nie dostrzegło tego Naczelne Dowództwo polskie i nie wykorzystało do uderzenia skoncentrowanych nad Narwią i Biebrzą dywizji i brygad SGO „Narew” i GO „Wyszków”, które nie były atakowane wówczas przez Niemców. Przez trzy dni Niemcom nie udało się przełamać polskich pozycji obronnych, mimo przewagi ilościowej, technicznej i wsparcia lotnictwa. Wszystkie ataki Niemców zostały odparte z ich dużymi stratami. Wobec groźby okrążenia po przejściu oddziałów niemieckich z korpusu „Wodrig” przez bagno Niemyje ok. północy 4 września wydano rozkaz odwrotu z zajmowanych stanowisk. Odwrót wymuszony w ciągu dnia, kiedy oddziały były atakowane przez lotnictwo, przemienił się w klęskę. Ponieważ rozkaz odwrotu nie dotarł do załóg wszystkich bunkrów, Niemcy zdobywali je pojedynczo, co trwało do południa 4 września 1939 r. Straty polskie ok. 700 zabitych, 2000-2400 rannych oraz ponad 300 zaginionych (dla porównania pod Monte Cassino wśród atakujących było ponad 900 poległych, a pod Lenino 500). Szacunkowe straty niemieckie 1500-2000 zabitych i ok. 4000 rannych i zaginionych. O wadze i charakterze walk pod Mławą świadczą także organizowane tu rocznicowe wycieczki żołnierzy niemieckich z pobliskich ośrodków szkoleniowych w okresie II wojny światowej. Niemcy zaczęli budować w 1944 r. w okolicach Mławy pomnik mauzoleum poświęcony żołnierzom Wehrmachtu, którzy zginęli we wrześniu 1939 r. przełamując polską obronną pozycję mławską. Planowali wzniesienie jeszcze trzech takich panteonów, zwanych „Zwingburgen”, na polu bitwy nad Bzurą, pod Warszawą i Modlinem .

UNISZKI ZAWADZKIE

We wsi 2 dwory z XIX w. Starszy z końca XVIII w„ przebudowywany, drewniany, konstrukcji zrębowej i częściowo szachulcowej, parterowy z mieszkalnym poddaszem, nakryty wysokim, mansardowym dachem. Wokół park.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *