SIERPC

1. Kościół św. św. Wita, Modesta i Krescencji 2. Kościół i klasztor Benedyktynek 3. Kościół Świętego Ducha 4. Kościół św. Stanisława t Kostki 5. Ratusz 6. Dworek na Kasztelance 7. Pomnik poświęcony poległym w czasie II wojny światowej mieszkańcom Sierpca 8. Skansen Muzeum Wsi Mazowieckiej

Miasto na Równinie Raciąskiej, położone nad Sierpienicą (lewy dopływ Skrwy), ok. 19 800 mieszk., ośrodek przemysłu spożywczego (m.in. duży browar). Siedziba urzędów gminy i gminy miejskiej. Od 1999 r. miasto powiatowe. Ośrodek sztuki ludowej, zwłaszcza rzeźby, wspierany przez miejscowe placówki muzealne (m.in. tworzył tu rzeźbiarz ludowy Mieczysław Ruszkowski, 1897-1970).

Wzmiankowany w 1155 r. jako gród kasztelański. Od XII w. do 1322 r. własność biskupów płockich, następnie księcia płockiego Wacława. W 1322 r. nastąpiła lokacja miasta. Zapewne w 1389 r. stał się miastem prywatnym. Rozwój miasta jako ośrodka sukiennictwa. W 1534 r. zostało własnością braci Sierpskich. W tym czasie Sierpc byl obok Mławy i Płocka jednym z głównych ośrodków Mazowsza Północnego. Następnie^, często zmieniało właścicieli. W 1 poł. XVII w. nastąpił podział miasta na dwie części królewską i prywatną. Poważnie zniszczone w czasie najazdu szwedzkiego. Z 1739 r. pochodzi pierwsza wzmianka o osadnictwie żydowskim na terenie Sierpca (dzielnica Czap-lin na prawym brzegu rzeki). Od 1793 r. w zaborze pruskim. W latach 1807-15 włączony do Księstwa Warszawskiego. Następnie w Królestwie Polskim. W 1 poł. XIX w. rozwój przemysłu i utworzenie ośrodka handlu zbożem. Powstały browar i gorzelnia, a następnie fabryki sukna i dywanów.

W tym okresie zmiana układu ulic i budowa nowego ratusza. W czasie powstania styczniowego 5 lutego 1863 r. miasto opanował liczący ok. 400 powstańców oddział pod dowództwem Waleriana Ostrowskiego. Kilka dni później, 8 lutego, skutecznie kontratakowali Rosjanie, a podczas walki zginął dowódca Polaków – Ostrowski. Podczas I wojny światowej uruchomiono wąskotorową linię kolejową do Nasielska, która później (1924) zmieniona została na normalnotorową. W czasie wojny 1920 r. miasto 12-21 sierpnia zostało zajęte przez oddziały bolszewickie. Wkroczenie wojsk, które charakteryzowało się splądrowaniem i ograbieniem miasta, poprzedzone zostało potyczkami na jego przedmieściu. Od 14 sierpnia w mieście stacjonowała bolszewicka 54 Dywizja Strzelców wchodząca w skład IV armii. W okresie międzywojennym powstało tu kilka dużych zakładów przemysłowych, m.in. elektrownia. W 1937 r. uruchomienie kolejnych połączeń kolejowych do Płocka, Brodnicy i Torunia. W czasie II wojny światowej Sierpc został włączony do Rzeszy. Utworzono getto dla Żydów, obóz pracy i więzienie. Nastąpiła eksterminacja ludności żydowskiej i miały miejsce liczne egzekucje. Niemcy wywieźli Żydów z Sierpca do Nowego Dworu Mazowieckiego i Mławy, a stamtąd do obozu zagłady w Treblince. We wrześniu 1942 r. hitlerowcy rozstrzelali tu 152 uczniów i nauczycieli z Bydgoszczy. Wyzwolenie nastąpiło 21 stycznia 1945 r. Po wojnie miasto zostało odbudowane i rozbudowane.