Miasto. Ok. 13 000 mieszk. Siedziba urzędu miasta i gminy. Ośrodek przemysłowy (Fabryka Wyrobów z Proszków Spiekanych, zakłady przemysłu drzewnego). Siedziba Akademickiego Instytutu Studiów nad Rodziną Akademii Teologii Katolickiej (Baczyńskiego 7/9).

Wzmiankowane jako Łomny Małe w 1418 r. W XVI w. własność Łomińskich.

22 września 1939 r. zacięte walki oddziałów z armii „Poznań” i „Pomorze” z trzema dywizjami niemieckimi. W walce poległo ok. 4000 żołnierzy polskich, w tym gen. bryg. Mikołaj Bołtuć (1893-1939) – dowódca Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Wschód” z armii „Pomorze”. Razem z nim poległ płk Tadeusz Parafiński – dowódca 26 DP. 18 września 1944 r. Niemcy zestrzelili nad Łomiankami samolot aliancki B-17G z amerykańską załogą wiozący pomoc dla powstańców warszawskich. Z dwunastoosobowej załogi uratowało się jedynie dwóch lotników. Tego dnia nad Warszawę przyleciało 107 samolotów z amerykańskiej 8 Armii Powietrznej, które dokonały zrzutu 1284 zasobników z bronią, żywnością i środkami łączności. W 1987 r. Łomianki i cmentarz w Kiełpinie, gdzie znajduje się pomnik lotników alianckich, odwiedził George Bush, wówczas wiceprezydent USA. W 1989 r. Łomianki otrzymały prawa miejskie.

Kościół par. pw. św. Małgorzaty zbudowany w latach 1925-28 z wykorzystaniem niektórych elementów architektonicznych likwidowanego wtedy kościoła w Kiełpinie. Obok dzwonnica, zbudowana po 1920 r., o konstrukcji słupowo ryglowej, w dolnej części obmurowana, w górnej otwarta. Nakryta dachem namiotowym i zwieńczona metalowym ozdobnym krzyżem.

W pobliżu starszego kościoła, przewidzianego do rozbiórki, nowy murowany kościół zbudowany wg proj. Wojciecha Rataja. W kaplicy tegoż kościoła późnogotycki krucyfiks z pocz. XVI w. Wewnątrz tablice upamiętniające pobyt w Łomiankach George’a Busha oraz pochodzących z Łomianek żołnierzy AK zgrupowania „Kampinos”.

Pomnik poświęcony obrońcom ojczyzny poległym w latach 1939-45 (ul. Warszawska róg Wiślanej).

Pomnik poświęcony żołnierzom września 1939 r. oraz partyzantom AK zgrupowania „Kampinos” odsłonięty w 1996 r. (ul. Partyzantów).