UNIERZYŻ – Dawna wieś graniczna pomiędzy kasztelaniami płocką i wyszogrodzką.
Grodzisko wzmiankowane w 1233 r., położone nad Wkrą. Wały do 3 m wysokości. Później wzniesienie wykorzystane do budowy zamku. Przy zamku istniała zapewne kaplica.
Unieck. We wsi kościół par. pw. św. Jakuba Starszego, drewniany, wzniesiony w 1871 r. Konstrukcji zrębowej, oszalowany z olistwowaniem. Fasada klasycystyczna z cofniętą częścią środkową zwieńczona dachem dwuspadowym, na którym ośmiobocz-na sygnaturka. Trójnawowy, z prezbiterium zamkniętym prosto. Wewnątrz figura Matki …
Dziektarzewo. Wieś malowniczo położona nad Wkrą, w pobliżu kompleksu leśnego, ośrodek tradycyjnej sztuki ludowej (tkactwo).
Kościół par. pw. św. Katarzyny, gotycki, murowany z cegły, nie otynkowany, wzniesiony w 1 poł. XVI w., przekształcany w XIX i XX w. Jednonawowy z …
Sarbiewo. Wieś nad Raciążnicą, wzmiankowana w 1403 r. Gniazdo rodowe Sarbiew-skich herbu Prawdzie. Kościół par. pw. św. Stanisława Biskupa, drewniany, zbudowany w 2 poł. XVII w., kilkakrotnie przebudowywany. Siedziba jednej z najstarszych parafii na Mazowszu. Konstrukcji zrębowej, oszalowany z olistwowaniem. …
RACIĄŻ
Miasto położone na Równinie Raciąskiej, nad Raciążnicą (prawym dopływem Wkry) i jej dopływem Karśnicą. Ok. 4900 mieszk. Siedziba urzędów gminy i gminy miejskiej. Ośrodek przemysłu spożywczego (mleczarnia – uruchomiona w 1974 r., wówczas największa w Polsce przetwórnia mleka; zakłady …
Gralewo. We wsi kościół par. pw. św. Małgorzaty wzniesiony na przełomie XV i XVI w., przebudowywany w XVI i XVII w., znacznie zniszczony w 1915 r., odbudowany w latach 1920-28 wg proj. Włodzimierza Dubika. Późnogotycki, murowany z cegły z użyciem …
BABOSZEWO – Wieś wzmiankowana w 1254 r. w bulli papieża Innocentego IV. Obecnie siedziba urzędu gminy i lokalny ośrodek przemysłowy (zakład stolarki budowlanej, wytwórnia prefabrykatów, młyn). Kościół par. pw. Matki Boskiej Częstochowskiej zbudowany w latach 1909-14 wg proj. Stefana Szyllera. …
Arcelin – Wieś. 17 sierpnia 1920 r. pomiędzy Arcelinem a Ćwiklinem oddziały polskiej 9 Brygady Kawalerii pod dowództwem mjr. Jana Głogowskiego powstrzymały marsz na zachód bolszewickiej 52 i 53 Brygady Strzelców z 18 Dywizji Strzelców wspartych od płn. dwiema brygadami …
Sokołówek – Wieś. Miejsce urodzenia Zuzanny Morawskiej (1848-1920), pedagoga i powieściopisarki, autorki bajek dla dzieci oraz powieści historycznych (m.in.: „Na zgliszczach zakonu”, „Wilcze gniazdo”, „Giermek książęcy”). Morawska przez wiele lat mieszkała i tworzyła w Mławie.
W latach 1909-39 działała tu …
Kraszewo – Wieś. Miejsce dawnego osadnictwa, którego pozostałością jest kurhan – zapewne grobowiec wodza plemiennego z X w. p.n.e., oraz cmentarzysko z przełomu er starożytnej i nowożytnej (okres późne/lateński i wczesnorzymski). Znajdują się one w płn.-wsch. części wsi.
Kościół par. …